Tại Văn phòng Báo Chí Tòa Thánh, ông Paolo Ruffini, Bộ trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin của Thượng Hội đồng, đã cho biết hôm nay, ngày 21 tháng 10, bản dự thảo của Tài liệu Cuối cùng đã được gửi cho tất cả các tham dự viên của Thượng Hội đồng. Vì vậy, “chúng ta đã đến một thời điểm quan trọng”. “Chiều thứ Sáu đã diễn ra các cuộc họp của các nhóm nghiên cứu với các thành viên Thượng Hội đồng về những chủ đề được giao cho họ,” ông Ruffini thông báo. Và sáng nay, “trước khi các tham dự viên có thời gian đọc riêng văn bản – ông cho biết thêm – có một bài phát biểu của Hồng y Víctor Manuel Fernández, Bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, về ‘Nhóm 5.’” Ông Ruffini đã đọc toàn bộ bài phát biểu, và thêm rằng “Đức Thánh Cha đã có mặt sáng nay tại phiên họp khoáng đại, và sau phần trình bày của Hồng y Fernández, các tham dự viên đã vỗ tay.”

Những khoảnh khắc cầu nguyện và các sáng kiến Thượng Hội đồng

Ông Ruffini cũng chia sẻ niềm vui mà tất cả các thành viên Thượng Hội đồng vẫn còn cảm nhận sâu sắc trong lòng về thánh lễ mà Đức Thánh Cha chủ sự hôm qua tại Quảng trường Thánh Phêrô, nơi 14 vị thánh mới được tuyên phong: “Một sự kiện quan trọng cũng bởi vì nó diễn ra trong Ngày Thế giới Truyền giáo và ở ngay giữa hành trình Thượng Hội đồng của chúng ta.” Chiều hôm qua, ông nói thêm, “đã diễn ra một buổi cầu nguyện trực tuyến, kết nối các nhà truyền giáo kỹ thuật số, những người đã tham gia vào hành trình ‘Giáo hội biết lắng nghe,’ mà một phần của Tài liệu Làm việc đã được dành riêng cho chủ đề này.” Kết thúc, ông Ruffini nhắc rằng vào thứ Sáu, ngày 25, lúc 17 giờ, tại Palazzo San Calisto, sẽ diễn ra sự kiện “Thượng Hội đồng Thể thao” – được Athletica Vaticana tổ chức cùng với Bộ Văn hóa và Giáo dục Vatican – và có sự tham gia của nhiều thành viên Thượng Hội đồng. “Đây sẽ là một diễn đàn đối thoại với các vận động viên tị nạn, Paralympic và Olympic về các chủ đề hòa bình và phục vụ lẫn nhau,” ông giải thích.

Trình bày dự thảo Tài liệu Cuối cùng

Bà Sheila Pires, Thư ký Ủy ban Thông tin, đã tóm tắt lại buổi sáng hôm nay của Thượng Hội đồng, nhắc rằng “chúng ta đang ở trong tuần cuối cùng của Thượng Hội đồng về hiệp hành.” Bà Pires giải thích rằng ngày hôm nay đã bắt đầu với Thánh lễ tại Đền thờ Thánh Phêrô. Trong bài giảng, “Hồng y Grech nhấn mạnh rằng Thượng Hội đồng phải được coi là một khởi đầu mới, nhằm loan báo Lời Chúa đến với mọi người.” Sau đó, phiên họp khoáng đại với 351 tham dự viên đã “bắt đầu với phần suy niệm của cha Radcliffe, tập trung vào các chủ đề tự do và trách nhiệm.” Sau phần suy niệm, dự thảo của Tài liệu Cuối cùng đã được trình bày, đúng như “tinh thần tự do cần thiết để tiếp tục chặng đường cuối cùng của Thượng Hội đồng.” Hồng y Hollerich đã giới thiệu dự thảo Tài liệu Cuối cùng, xác định nó là “một văn bản tạm thời, có nghĩa là cần phải giữ bí mật: không phải vì thiếu sự minh bạch, mà để duy trì môi trường mở và bình an cho việc thảo luận.” Bà Pires giải thích: “Tất cả các tham dự viên đã nhận được một bản sao của văn bản, đây là kết quả của một quá trình hợp tác,”. “Bản gốc bằng tiếng Ý, với các bản dịch sang các ngôn ngữ khác của Thượng Hội đồng, nhưng bản tiếng Ý được coi là bản tham chiếu để so sánh.” Bà Pires nhấn mạnh rằng “Tài liệu Cuối cùng không chỉ là sản phẩm của các cuộc thảo luận tại phiên họp, mà còn dựa trên một hành trình phong phú và kết hợp tất cả các công việc đã thực hiện trong nhiều năm qua, trong các giai đoạn khác nhau của quá trình Thượng Hội đồng.” Bà cũng lưu ý rằng “các diễn giả và chuyên gia đã làm việc chăm chỉ để lắng nghe cẩn thận những gì đã được nói, và đã xem xét các báo cáo từ các nhóm nhỏ.” Ngoài ra, “các đóng góp của các nhà thần học cũng có ý nghĩa quan trọng đối với Tài liệu và cả các Diễn đàn.” Với tinh thần đó, toàn thể “đã vỗ tay tán thưởng những người đã đóng góp cho Tài liệu.” Bà Pires cũng cho biết thêm rằng “Tài liệu tìm thấy sự thống nhất trong Tin Mừng về sự phục sinh của Chúa Giêsu,” và mọi người đã cảm ơn nữ tu Angelini và cha Radcliffe vì những bài suy niệm đầy cảm hứng của họ, đã hướng dẫn các công việc của Thượng Hội đồng và việc soạn thảo Tài liệu Cuối cùng.

Công việc của buổi chiều

Bà Pires cho biết: “Chiều nay, các tham dự viên sẽ nhóm họp trong các nhóm nhỏ để thực sự trao đổi các ân ban, như Hồng y Grech đã nói, để ‘chia sẻ những thách đố, ước mơ, động lực nội tâm và những cảm hứng mới nảy sinh từ việc đọc bản văn.’ Đó là một cách mới để sống một buổi tĩnh tâm, có thể không quen thuộc với nhiều người. Vì vậy, đây sẽ là một ngày dành cho cầu nguyện, suy niệm và chia sẻ về dự thảo Tài liệu Cuối cùng.” Cuối cùng, bà Pires kết luận rằng “ngày mai và ngày mốt, các thành viên sẽ tập trung vào việc phát triển các ‘con đường’.” Buổi sáng đã kết thúc với lời cầu nguyện cho linh mục Dòng Tên Marcelo Pérez, người đã bị sát hại ngày hôm qua tại bang Chiapas, Mexico, ngay sau thánh lễ tại giáo xứ của ngài ở Cuxtitali, thuộc khu vực San Cristóbal de Las Casas.

Tìm kiếm những điều hiệp nhất

Tại buổi họp báo, có sự tham gia có Hồng y Matteo Zuppi, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, linh mục Timothy Peter Joseph Radcliffe, người sẽ được trao mũ Hồng y vào ngày 7 tháng 12 tới, nữ tu Nathalie Becquart, Phó Tổng Thư ký của Văn phòng Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, và Đức cha Manuel Nin Güell, Giám mục Miền Phủ doãn Tông tòa Công giáo Hy Lạp Byzantine. Trong bài phát biểu của mình, Hồng y Zuppi đã bày tỏ suy nghĩ về thành phố Bologna, nơi ngài là Tổng Giám mục, đặc biệt là về sự tàn phá của lũ lụt đã ảnh hưởng nặng nề đến thành phố những ngày qua, khiến hàng trăm người phải rời bỏ nhà cửa, và một thanh niên đã mất mạng do bị dòng nước lũ cuốn trôi. Ngài chia sẻ sự gần gũi với những đau khổ mà người dân đang trải qua.

Sau đó, Hồng y Zuppi đã tập trung vào kinh nghiệm đối thoại trong Hội trường Phaolô VI, một cuộc đối thoại mà ngài gọi là “không phải là công cụ, mà là nền tảng của chính Giáo hội.” Điều này được thể hiện qua những bàn tròn mà mọi người ngồi xuống để trò chuyện, lắng nghe, gặp gỡ nhau trong một chiều kích luôn mang tính thiêng liêng, không chỉ qua các bài suy niệm và suy tư do cha Timothy Radcliffe và nữ Maria Ignazia Angelini đề xuất, mà còn qua thực tế rằng tất cả đều diễn ra trong một bối cảnh rộng lớn, mang tính toàn cầu, vì tại Thượng Hội đồng có sự hiện diện của toàn thể Giáo hội và toàn thế giới. Hồng y Zuppi cho biết ngài ấn tượng với bài phát biểu của Đức cha Paul Simick, Đại diện Tông tòa của Nepal. Trong một thế giới mà việc gặp gỡ nhau trở nên khó khăn, tại Thượng Hội đồng, “người ta tìm kiếm những gì hiệp nhất chúng ta,” Tổng Giám mục của Bologna nói, và chia sẻ những nhạy cảm khác nhau, dựa trên nguồn gốc của mỗi người. “Điều này mang lại một sự phong phú lớn lao,” ngài nói thêm, “là một dấu chỉ lớn về sự hiệp thông trong một thế giới mà việc kể chuyện thường bị coi là sự yếu đuối hoặc từ bỏ ý tưởng của mình.” Với Hồng y Zuppi, việc soạn thảo văn bản tài liệu cuối cùng của Thượng Hội đồng, dù có thể mang lại sự mệt mỏi, là một dấu chỉ lớn về phương pháp, vì Giáo hội đang sống một điều gì đó mà ngài hy vọng thế giới cũng có thể trải nghiệm, vì “chúng ta đang sống trong cùng một ngôi nhà” và mong muốn tìm thấy “một tình huynh đệ kết nối chúng ta.” “Tôi nghĩ đó là một trải nghiệm đẹp khi chúng ta nói về tất cả mọi thứ,” Hồng y nói thêm, và nhấn mạnh rằng cả bài phát biểu sáng nay của Hồng y Fernández cũng là kết quả của một lộ trình không có sự kiểm duyệt về chủ đề, điều “quan trọng để tiến lên.” “Tôi tin rằng đây là một phương pháp tuyệt vời cho tất cả chúng ta, trong một thế giới mà nhiều điều bị che giấu hoặc la hét,” ngài kết luận, “đó là một trải nghiệm thiêng liêng và nhân văn đẹp đẽ.”

Những cách mới để trở thành Giáo hội

Cha Radcliffe đã nhấn mạnh về con đường đổi mới mà Giáo hội đang thực hiện, một con đường sẽ xuất hiện trong tài liệu cuối cùng, nơi không phải tìm kiếm những quyết định hay tiêu đề giật gân. Trước sự tan rã của xã hội, chiến tranh, và những thời khắc khó khăn mà thế giới đang trải qua, Giáo hội có một ơn gọi đặc biệt là trở thành dấu chỉ của Đức Kitô, của hòa bình, và hiệp thông với Đức Kitô. Qua Thượng Hội đồng này, một cách mới để hình dung về Giáo hội đang dần hình thành. Cha dòng Đa Minh giải thích rằng tài liệu cuối cùng sẽ cung cấp những hình ảnh, giống như cách Đức Giêsu sử dụng dụ ngôn để loan báo Nước Trời. “Thách thức của tài liệu này là làm sao chúng ta có thể cùng nhau tồn tại theo những cách khác nhau, và điều này sẽ rõ ràng hơn qua những hình ảnh hơn là qua những tuyên bố,” ngài nhấn mạnh, nhớ lại việc Đức Giáo hoàng đã rửa chân cho các tù nhân, và một linh mục người Mỹ được biết đến tại miền Bắc Pakistan, một mục tử sống giữa đoàn chiên, mang “mùi chiên.” Qua những hình ảnh đó, người ta có thể hiểu được cách Tin Mừng có thể chạm đến và đổi mới Giáo hội. Cha Radcliffe khẳng định rằng đây là cách để đọc tài liệu cuối cùng của Thượng Hội đồng, tập trung vào những cách mới để trở thành Giáo hội, giúp chúng ta hiệp thông “với nhau và với Đức Kitô.”

Kinh nghiệm chia sẻ với các đại biểu huynh đệ

Nữ tu Nathalie Becquart, Phó Tổng Thư ký của Văn phòng Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, đã chia sẻ về bầu khí huynh đệ đang được cảm nhận giữa các đại biểu huynh đệ. “Thượng Hội đồng mang lại cho chúng ta một hình ảnh mới về cách trở thành Giáo hội,” như hình ảnh Đức Giáo hoàng hiện diện giữa các bàn tròn để lắng nghe, hoặc trong buổi cầu nguyện đại kết, khi “tất cả chúng ta cùng nhau cầu nguyện, nhớ đến sự tử đạo của Thánh Phêrô,” điều này đã mở ra một giai đoạn mới cho mối tương giao đại kết và cho sự hiệp nhất của các Kitô hữu. Trong Thượng Hội đồng này, một cách hiểu mới về việc thực thi quyền tối thượng của Đức Giáo hoàng và tính hiệp hành của các giám mục và toàn thể Dân Chúa đã xuất hiện. Nữ tu Nathalie còn nhấn mạnh rằng “có rất nhiều sự lắng nghe lẫn nhau, và sự tham gia rất sâu sắc” trong các cuộc thảo luận tại Hội trường so với năm ngoái.

Nữ tu tiếp tục nói về vai trò ngày càng tăng của phụ nữ trong Thượng Hội đồng, với nhiều đại diện hơn, và họ đang thực thi một loại quyền lực qua những đóng góp của mình. “Đây là những bước tiến nhỏ,” Nữ tu Nathalie nói thêm, “nhưng như Đức Hồng y Fernández đã đề cập, khi chúng ta tiến từng bước một, phụ nữ sẽ có những vai trò nhất định trong Giáo hội.” “Mọi thứ thay đổi qua sự thử nghiệm,” nữ tu kết luận, và Thượng Hội đồng này chính là cơ hội để thử nghiệm, vì mọi người đều mang đến những ân ban và đặc sủng của mình. Điều này đang diễn ra giữa các đại biểu huynh đệ và với các phụ nữ hiện diện tại Thượng Hội đồng.

Người Công giáo Đông phương tại Hy Lạp

Công việc của Thượng Hội đồng đã mang lại cơ hội để mọi người hiểu biết lẫn nhau, như Đức cha Manuel Nin Güell, Giám mục Miền Phủ doãn Tông tòa Công Giáo Hy Lạp Byzantine , đã giải thích. Ngài lãnh đạo một cộng đồng nhỏ, được thành lập cách đây khoảng một thế kỷ, sau cuộc chiến tranh Hy Lạp-Thổ Nhĩ Kỳ, khi nhiều người tị nạn Hy Lạp đến Athens. Cộng đồng này bao gồm hai giáo xứ: một ở nhà thờ chính tòa tại Athens, và một giáo xứ khác cách khoảng 500 km về phía Bắc, gần Thessaloniki, tại Yannitsa. Cộng đoàn có 7 linh mục: 2 người Hy Lạp, 1 người Slovakia, 1 người Chaldea, tạo nên một sự đa dạng về sắc tộc. Ba cộng đoàn chính của giáo phận Tông tòa này bao gồm: tín hữu Hy Lạp, tín hữu người Ukraine (những người đã đến Hy Lạp khoảng 28 năm trước sau khi chế độ cũ ở Ukraine sụp đổ), và một số khác mới đến gần đây do cuộc chiến tranh ở Ukraine; và tín hữu Chaldea, những Kitô hữu Iraq thuộc truyền thống Syria-Đông phương. Giáo phận Tông tòa còn có Caritas, một tổ chức hoạt động với cả người Chính Thống Giáo và người Hồi Giáo, và một quỹ hỗ trợ người bệnh tự kỷ. Giáo phận Tông tòa tại Hy Lạp là một Giáo hội sui iuris – tự trị biệt lập – trong truyền thống Công Giáo. Đức cha Nin Güell đã lưu ý rằng không phải ai cũng nhận thức được điều này, và Thượng Hội đồng đã mang lại cơ hội để hiểu biết về Giáo hội Công Giáo Đông phương và vai trò của các Giáo hội Đông phương Công Giáo, vốn có cùng phụng vụ, thần học, linh đạo, và kỷ luật giáo luật như các Giáo hội Chính Thống Giáo anh em của chúng ta, và qua đó, xây dựng đối thoại đại kết, làm cầu nối.

Những câu hỏi của nhà báo

Hòa bình, trách nhiệm của giáo dân trong các tiến trình Thượng Hội đồng và vai trò của phụ nữ trong Giáo hội là những chủ đề chính được thảo luận trong phần cho các câu hỏi của nhà báo. Hồng y Zuppi bắt đầu nói về hòa bình: “Thượng Hội đồng đã thảo luận về hòa bình cả một cách rõ ràng lẫn như một tầm nhìn. Sứ vụ của tôi—liên quan đến chuyến thăm gần đây của tôi tới Moscow, với tư cách là đặc phái viên của Đức Giáo hoàng, trong bối cảnh khủng hoảng giữa Nga và Ukraine—xuất phát từ chính việc Giáo hội, như Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nhiều lần nói, là một bệnh viện dã chiến, cả về tinh thần lẫn vật chất, và do đó phải hiện diện ở nơi mà con người đang đau khổ và cần giúp đỡ.”

Một tính hiệp hành được sống trong cuộc sống thực tế

Một số nhà báo đã bày tỏ lo ngại rằng sau khi Thượng Hội đồng kết thúc, có thể vẫn còn những trở ngại hoặc khó khăn trong các tiến trình hiệp hành tại các giáo phận. Tuy nhiên, nữ tu Nathalie Becquart cho biết: “Chúng ta cần nhớ rằng trên thực tế luôn có sáng kiến tự do của giáo dân, như được quy định trong Giáo luật.” Thật vậy, nữ tu nhấn mạnh lời suy niệm buổi sáng của cha Radcliffe: “Tất cả mọi người đều được mời gọi đóng góp vào tiến trình này theo đặc sủng riêng của họ.” Hơn nữa, “chúng ta được kêu gọi tin rằng mọi người đều có thể thay đổi, kể cả những người hiện nay có thể ngần ngại trong việc chấp nhận tiến trình của Thượng Hội đồng.”

Nữ tu cũng trích dẫn lời chứng của một giám mục Hoa Kỳ, người đã nhận thấy “trải nghiệm của những tuần này đã thay đổi cách nhìn về Giáo hội của nhiều người, nhờ vào hoạt động của Chúa Thánh Thần.” Do đó, “mỗi người đều có trách nhiệm và có khả năng tìm ra cách để đối thoại và phân định. Trong các phiên họp của Thượng Hội đồng, đã có những minh chứng về cách mà khi ai đó trực tiếp sống tính hiệp hành, họ sẽ dần dần chấp nhận nó,” nữ tu Nathalie kết luận.

Nữ tu nhắc lại ví dụ về cuộc họp chuẩn bị năm ngoái, khi nhiều linh mục đến với sự hoài nghi nhưng cuối cùng đã rời đi với sự phấn khích và thay đổi. Trong tinh thần này, nữ tu đề cập đến công việc của Nhóm 5, nơi đặc biệt thảo luận về một chủ đề không trực tiếp thuộc Thượng Hội đồng (chức phó tế cho phụ nữ), rằng “tính hiệp hành đang hoạt động trong mỗi nhóm làm việc.”

Vai trò của phụ nữ

Phần cuối cùng của buổi họp báo tập trung vào vai trò của phụ nữ trong Giáo hội. Về điểm này, cha Timothy Radcliffe đã kêu gọi không nên chỉ tập trung vào các chức thánh, mà hãy suy xét đến “những chức vụ cao hơn mà nhiều phụ nữ đã đạt được qua nhiều thế kỷ, trở thành tiến sĩ của Giáo hội.” Ngài nhấn mạnh rằng nếu chỉ đo lường mọi thứ bằng tiêu chuẩn của việc truyền chức, chúng ta sẽ dễ rơi vào một quan điểm quá giáo sĩ. “Điều quan trọng là phải nhớ rằng các bí tích và các giáo huấn của Giáo hội là nền tảng,” ngài giải thích, cảnh báo về nguy cơ rơi vào giáo sĩ trị. Đức cha Manuel Nin Güell đã bổ sung rằng khi đọc các bản văn của các Giáo phụ, ta thấy nhiều “lời khuyên” đến từ các Sư mẫu của sa mạc, với chiều sâu thần học, nhân văn và tâm lý đặc biệt, nhấn mạnh rằng chúng ta không nên rơi vào cám dỗ nhấn mạnh vai trò của phụ nữ thông qua lăng kính giáo sĩ.

Nữ tu Nathalie Becquart, Phó Tổng Thư ký Thượng Hội Đồng, nhấn mạnh rằng quan điểm chúng ta nhìn Giáo hội là rất quan trọng. Hiện nay, thực tế đã có nhiều phụ nữ giữ các vai trò lãnh đạo, như hiệu trưởng các trường đại học Công Giáo, người đứng đầu Caritas, hay các phân bộ của các Hội đồng Giám mục. Điều này chứng tỏ rằng có nhiều cách để thúc đẩy vai trò lãnh đạo của phụ nữ, như việc nhiều Giám mục đã bổ nhiệm phụ nữ làm tổng đại diện của giáo phận, cho phép họ tham gia vào việc quản trị của Giáo hội.

Cần có sự hoán cải về tư duy

Khi thảo luận về chủ đề này, Hồng y Zuppi nói thêm, “người ta có cảm giác rằng trong thực tế, không chỉ trong lịch sử tư tưởng Kitô giáo và Công Giáo, đã có nhiều điều hơn những gì thường thấy.” Sau đó, nữ tu Nathalie tiếp tục, “vẫn còn nhiều rào cản và khó khăn, chủ yếu bắt nguồn từ cấp độ văn hóa và xã hội. Bởi vì Giáo hội là một phần của xã hội.” Nữ tu đã nêu ví dụ, khi nói chuyện với các Giám mục Anh Giáo hoặc các nữ đại sứ, nếu một người đàn ông phát biểu trong một hội nghị ngoại giao, lời nói của họ được đánh giá cao hơn; nhưng nếu đó là phụ nữ, sự coi trọng thường thấp hơn, một phần là do tiềm thức. Điều này khiến nữ tu càng tin rằng cần có một sự hoán cải thực sự về tư duy, và điều đó cần thời gian: “bởi vì chúng ta không chỉ thừa hưởng tư duy từ Giáo hội mà còn từ xã hội mà chúng ta đang sống.” Cuối cùng, về mối lo ngại mà cha Radcliffe đã nêu trong bài suy tư buổi sáng về sự thất vọng mà một số người có thể cảm nhận khi Tài liệu Cuối cùng được phê chuẩn, nhà thần học dòng Đa Minh đã mời gọi mọi người “vượt qua khó khăn trong việc hiểu bản chất thực sự của Thượng Hội đồng,” rằng — như Đức Giáo hoàng đã nói nhiều lần — “đây không phải là một nghị viện, mà là một nơi để lắng nghe trong sự hiệp thông.”

Tâm Bùi (TGPSG)

Chuyển ngữ từ: vaticannews.va/it

Nguồn: tgpsaigon.net